Artyku?
04 maja 2022
Mac pomaga odkrywa? d?wi?ki odleg?ej galaktyki
Arty?ci ze Skywalker Sound opowiadaj? o?swoim procesie kreatywnym, swojej misji tworzenia olbrzymiej biblioteki d?wi?ków i?o?tym sk?d si? wzi?? g?os R2-D2.
Otoczon? wzgórzami osad? Nicasio w?odizolowanym zak?tku hrabstwa Marin w?Kalifornii, zamieszkuje niespe?na tysi?c osób, ale w?powietrzu czu? tam ducha nieograniczonych mo?liwo?ci. Pod stopami k??bi? si? kilometry zamaskowanych kabli i?ró?nych gad?etów.
To Skywalker Ranch?– ogromna posiad?o??, której pomys?odawc? i?w?a?cicielem jest George Lucas, twórca epickiego ?wiata ?Gwiezdnych wojen”. Po?rodku tej posiad?o?ci znajduje si? siedziba Skywalker Sound, ?wiatowej klasy studia, które zajmuje si? tworzeniem, monta?em, miksowaniem i?postprodukcj? d?wi?ków. Otoczony winnicami budynek z?czerwonej ceg?y o?powierzchni ponad 14?tys.?m2 stoi nad sztucznie utworzonym jeziorem Lake Ewok i?doskonale ilustruje cz?sto powtarzan? przez Lucasa maksym?, zgodnie z?któr? przynajmniej po?ow? kinowego do?wiadczenia stanowi d?wi?k.
System Soundminer umo?liwia korzystanie z?nieustannie rozrastaj?cej si? biblioteki Skywalker Sound zawieraj?cej ju? niemal milion d?wi?ków oraz?przeszukiwanie jej zbiorów za pomoc? opisowych zapytań?– tak szczegó?owych, ?e brzmi? niemal jak poezja.?
Monta?ysta d?wi?ku Ryan Frias oprowadza po g?ównej maszynowni Skywalker Sound, któr? opisuje jako ?zasadniczo mózg ca?ej operacji”. ?Gdy pracujesz twórczo, nie chcesz, by spowalnia?a ci? technologia", mówi. ?Kiedy wpada ci do g?owy pomys? i?bardzo chcesz przerzuci? go na czysty no?nik, naprawd? potrzebujesz szybkich narz?dzi, które nad??? za twoimi my?lami”. Ca?y arsena? sprz?towy studia w?postaci 130?Maców?Pro w?wersji stela?owej, 50?iMaców, 50?MacBooków?Pro i?50?Maców?mini z?oprogramowaniem Pro?Tools ??czy si? zdalnie z?tym centralnym ?ród?em zasilania.
Zespó? Skywalker Sound rozwija sztuk? tworzenia d?wi?ków i?przekszta?ca bran?? filmow?, korzystaj?c z?mocy ok. 130?Maców?Pro w?wersji stela?owej, 50?iMaców, 50?MacBooków?Pro i?50?Maców?mini z?oprogramowaniem Pro?Tools do obróbki audio oraz z?ca?ej floty urz?dzeń iPad, iPhone i?Apple?TV.?
?Wieki temu zaczyna?em na Macintoshu?SE”, opowiada Ben Burtt, legendarny projektant d?wi?ków do oryginalnej trylogii ?Gwiezdnych wojen”, jej prequeli i?filmów o?przygodach Indiany Jonesa. ?Edytory tekstowe by?y ogromnym krokiem naprzód dla mnie jako pisarza”.?
?Monta? d?wi?ku tak naprawd? bardzo przypomina edycj? tekstu?– to wycinanie i?wklejanie plików”, kontynuuje Burtt. ?Do?wiadczenia, które zebra?em na Macu, od razu mi si? przyda?y, kiedy pojawi?a si? mo?liwo?? cyfrowej obróbki d?wi?ków. Pod koniec lat 90. zacz??em u?ywa? Maca z?programem Final Cut, a?teraz mam cztery komputery Mac. Ka?dy z?nich obs?uguje inny proces: monta? obrazu, monta? d?wi?ku, pisanie manuskryptów… Otaczaj? mnie ze wszystkich stron! Oznaczy?em je jako Alpha, Beta, Gamma i?Delta”.
Dokument z?serii ?Behind the Mac” po?wi?cony projektantom, którzy stworzyli m.in. d?wi?ki R2-D2, oddech Dartha Vadera i?odg?osy mieczy ?wietlnych.
Wszyscy twórcy z?zespo?u Skywalker Sound, z?którymi rozmawiamy, maj? w?asne kolekcje cenionych przez siebie nagrań. ?Tym, czego nieustannie szukamy, s? d?wi?ki wywo?uj?ce emocje”, mówi Al Nelson zajmuj?cy si? projektowaniem d?wi?ków i?nadzoruj?cy ich monta?.
Dla projektantów d?wi?ku nawet przestarza?e urz?dzenia mog? by? ?ród?em nowych mo?liwo?ci. ?Zachwyca mnie szcz??liwy traf przy pracy, gdy co? popsuj?, a?w?efekcie powstaje co? niespodziewanego”, zdradza Nelson. ?Uwielbiam bawi? si? systemami cyfrowymi, które taktuj? nie tak jak trzeba, przez co bity przep?ywaj? inaczej. Brzmi to, jakby co? nie dzia?a?o, jak zepsute radio. Mam naprawd? starego PowerBooka, a?w nim stare oprogramowanie, którego lubi? u?ywa?; mog? wczytywa? do niego nagrania i?cyfrowo si? na nich wy?ywa?”.
Nigdy nie wiadomo, sk?d przyjdzie natchnienie. Znajomy Burtta pracowa? dorywczo i?zawsze szuka? dla niego ciekawych d?wi?ków. Pewnego razu zadzwoni?, mówi?c, ?e znalaz? dziwny zepsuty wiatrak sufitowy w?mieszkaniu, w?którym wykonywa? zlecenie. Burtt nagra? odg?os rozklekotanego wentylatora, a?nast?pnie przeobrazi? go w?z?owrogi d?wi?k bram laserowych, które rozdzielaj? Qui?Gon Jinna i?Dartha Maula podczas ich niezapomnianego pojedynku na miecze ?wietlne w?filmie ?Gwiezdne wojny: cz????I – Mroczne widmo”.
Czasem nowe d?wi?ki materializuj? si? ca?kiem niespodziewanie. ?Zdarza si?, ?e ludzie odzywaj? si? do mnie w?internecie, pisz?c np.: ?Moja ciotka ma naprawd? dziwaczny kaszel, mo?e chcia?by? wykorzysta? go u?jakiego? stwora??”, opowiada Burtt (Nelson nazywa takie elementy ?s?odzikami do stworów”).?
Nadzoruj?ca monta? d?wi?ku Baihui Yang podkre?la, jak wygodnie jest mie? MacBooka?Pro pod r?k? podczas nagrywania w?plenerze. ?Program Pro?Tools mo?emy zabra? ze sob? na plan, by na miejscu wszystko nagra?, obejrze? i?szybko posk?ada?, a?potem sprawdzi?, czy co? dzia?a, czy nie”, opowiada. ?Gdyby?my mieli wraca? z?wszystkimi nagraniami do studia, ?atwo by?oby co? przegapi?”. Nieodzown? cz??ci? jej pracy jest te? korzystanie z?aplikacji takich jak Keyboard Maestro czy oprogramowanie Matchbox.?
Nelson jest z?wykszta?cenia muzykiem graj?cym na gitarze klasycznej i?innych instrumentach. Muzykalno?ci cz?sto poszukuje zarówno w?studiu, jak i?poza nim. ?Wszyscy tworzymy muzyk? – albo w?sensie dos?ownym, albo tworz?c d?wi?ki”, mówi. ?Do wszystkiego mo?emy podej?? w?sposób tonalny lub orkiestrowy. Do obrazu na ekranie nie mo?na po prostu doda? ha?asu. D?wi?ki trzeba dobiera? i?artyku?owa? ze smakiem, jak podczas dyrygowania orkiestr? symfoniczn?”.?
Odg?osy, które kojarzymy z?Apple – charakterystyczny d?wi?k fis uruchamianego Maca czy szum wysy?anego mejla?– maj? wyra?ny wspólny mianownik z?wieloma spo?ród najbardziej rozpoznawalnych d?wi?ków ze ?wiata ?Gwiezdnych wojen”, a?jest nim aktywacja. Wystarczy przypomnie? sobie te wszystkie sceny, w?których u?piony droid rozbudza si?, popiskuj?c ostrzegawczymi sygna?ami. Albo elegancka r?koje?? miecza ?wietlnego nagle rozb?yskuje wraz z?otworzeniem ostrza. Albo stateczny kr??ownik sun?cy przez kosmos przechodzi w?nadprzestrzeń.
?Podczas pracy przy ?Gwiezdnych wojnach? dowiedzia?em si?, ?e Ben do tworzenia science fiction u?ywa zupe?nie naturalnych d?wi?ków”, opowiada Gary Rydstrom, projektant d?wi?ków i?siedmiokrotny zdobywca Oscara, który prac? w?Lucasfilm zacz?? w?1983?r. ?Dba? o?to, ?eby d?wi?ki w?uniwersum ?Gwiezdnych wojen? brzmia?y prawdopodobnie i?realistycznie. Bra? prawdziwe odg?osy i?przekszta?ca? je w?co?, czego nikt wcze?niej nie s?ysza??– to by?o inspiruj?ce”.
Kluczowym wyznacznikiem w?pracy Burtta jest to, jak d?wi?ki sprawdzaj? si? w?scenie. ?W przypadku d?wi?ków fantastycznych?– w?szczególno?ci g?osów kosmitów i?stworzeń z?innych planet, odg?osów broni i?innych tego typu rzeczy?– pomaga sprawdzenie ich w?akcji”, t?umaczy Burtt. W?trakcie pocz?tkowych etapów poszukiwań g?osu R2?D2 (który sta? si? pó?niej ksi??kowym przyk?adem tego, jak projektowanie d?wi?ków mo?e wp?yn?? na rozwój postaci) Burtt odczuwa? spor? presj?, wiedz?c, ?e droid b?dzie gra? w?scenach u?boku Aleca Guinessa. ?
?Kiedy usiad?em i?zacz??em eksperymentowa? z?R2 podczas prac nad pierwszym filmem, nagle dotar?o do mnie, ?e uczestnicz? w?dialogu”, wyja?nia Burtt. ?Bardzo wa?na jest koordynacja czasowa. Kiedy uznawali?my, ?e to, co mieli?my, dzia?a?o, monta?y?ci obrazu siadali z?powrotem do pracy i?wprowadzali do wielu scen subtelne modyfikacje, zmieniaj?c czas trwania poszczególnych elementów. Z?czasem wszystko zgrywa?o si? w?jedno tempo i?brzmia?o jak ka?dy inny dialog”. Burtt kontynuowa? udoskonalanie scen prequeli, przy których pracowa? zarówno jako projektant d?wi?ków, jak i?jako monta?ysta obrazu.??
?Projektanci d?wi?ków tak naprawd? tworz? d?wi?ki z?niczego”, mówi re?yser d?wi?ku André Fenley, który w?ród swoich licznych dzie? stworzonych w?Skywalker Sound ma mi?dzy innymi legendarne odg?osy dinozaurów z??Parku jurajskiego”. ?Id? w??wiat i?nagrywaj? najdziwniejsze rzeczy, jakie mo?esz sobie wyobrazi?, a?potem bior? te surowe nagrania i?zaczynaj? nimi manipulowa?, obraca? je do góry nogami, deformowa? je i?przenicowywa?, ?eby sprawdzi?, co uda si? z?nich wydoby?".
Od wej?cia w?epok? kinematografii cyfrowej twórcy z?zespo?u Skywalker Sound zebrali wiele do?wiadczeń, którymi ch?tnie dziel? si? zarówno z?pocz?tkuj?cymi adeptami sztuki filmowej, jak i?z?zawodowcami. ?M?odym ludziom, którzy chc? pracowa? przy d?wi?ku w?filmach mówi?: ?Ws?uchajcie si? w??wiat, który was otacza, i?kolekcjonujcie efekty d?wi?kowe?”, opowiada Burtt. ?Nagrywajcie d?wi?ki i?je klasyfikujcie?– tworzenie biblioteki d?wi?ków wymaga ci?g?ego podejmowania twórczych wyborów. Inna rzecz, ?e w?dzisiejszych czasach istnieje mnóstwo niedrogich aplikacji, które mo?na uruchomi? na iPadzie czy MacBooku. Dzi?ki temu mnóstwo elementów?monta?u i?miksowania d?wi?ków mo?na zrobi? w?domu. Ja nie mia?em takich mo?liwo?ci. Gdybym znowu by? nastolatkiem kr?c?cym filmy, by?bym oczarowany. Mia?bym drony, móg?bym nagrywa? d?wi?k na przeró?ne sposoby. W?mojej m?odo?ci nie by?o tych wszystkich rzeczy”.?
Nelson twierdzi nawet, ?e nagrania z?iPhone’a doskonale nadaj? si??do u?ytku w?kontek?cie zawodowym.?
?Jakkolwiek pracujesz, my?l o?d?wi?ku ju? na pocz?tkowych etapach, bo to jedno z?narz?dzi, za pomoc? których opowiesz swoj? histori?", mówi Rydstrom. ?Powiem wi?cej, to jedno z?bardziej efektywnych narz?dzi, kiedy przejdziesz ju? do kr?cenia i?monta?u”.?
?Za pomoc? d?wi?ków mo?na opowiedzie? znaczn? cz??? historii?– kosztuje to zwykle mniej ni? efekty wizualne, a?czasem przekazuje nawet wi?kszy ?adunek emocjonalny”, kontynuuje Rydstrom. ?Je?li interesuje Ci? nagrywanie d?wi?ków albo kr?cenie filmów, mo?esz nagrywa? wideo w?jako?ci 4K+ na swoim iPhonie. Nie ma ju? wymówek. Te same urz?dzenia, których u?ywamy w?codziennym ?yciu, mo?emy wykorzysta? do nagrywania d?wi?ków i?kr?cenia filmów. Na tym polega wspó?czesna rewolucja. Ostatecznie prowadzi ona do demokratyzacji ca?ego procesu”.
Udost?pnij artyku?
Media
-
Tekst tego artyku?u
-
Zdj?cia z?tego artyku?u