Artyku?
27 wrze?nia 2022
iPad?Pro rewolucjonizuje sposób, w?jaki archeolodzy dbaj? o?zachowanie historii staro?ytnych Pompejów
We wtorkowy poranek podczas ostatniego tygodnia prac archeologicznych na terenie Pompejów wszyscy w?zespole s? podekscytowani.?
Dzień wcze?niej w?miejscu staro?ytnej rzymskiej kuchni natrafiono na prawdziwe skarby i?dr Allison Emmerson, profesor z?Tulane University, która prowadzi wykopaliska, uwa?a, ?e zespó? nie odkry? jeszcze ca?o?ci badanego stanowiska i?wszystkiego, co si? w?nim kryje. Ka?de kolejne znalezisko przybli?a archeologów do poznania historii tego pomieszczenia i?jego u?ytkowników.?
Do wyposa?enia, którego archeolodzy u?ywaj? od wieków – takiego jak kielnie, wiadra, p?dzle i?kilofy – do??czy?o nowe narz?dzie: iPad?Pro.
?iPad doskonale nadaje si? do zastosowań archeologicznych”, twierdzi dr Emmerson, nale??ca do zespo?u, który w?2010 roku jako pierwszy wykorzysta? to urz?dzenie do rejestrowania danych z?wykopalisk. Jej zdaniem iPad zrewolucjonizowa? ten obszar nauki.
Tego lata dr Emmerson?– której badania skupiaj? si? na ignorowanych cz?sto przez naukowców spo?eczno?ciach staro?ytnego Rzymu, takich jak kobiety, biedota czy niewolnicy – opar?a na iPadzie?Pro ca?? prac? swojego zespo?u. Naukowczyni uwa?a, ?e urz?dzenie to znów zmieni oblicze jej dyscypliny, a?to za spraw? wi?kszej szybko?ci przetwarzania i?d?u?szej pracy baterii, skanera LiDAR oraz wszechstronno?ci Apple Pencil.
Mary-Evelyn Farrior, kierowniczka prac wykopaliskowych, i?Noah Kreike-Martin, student Princeton University, odkopuj? cz??? naczynia na wino znalezionego w?wykopie w?Pompejach. Dr Allison Emmerson prowadzi letnie prace wykopaliskowe, w których uczestnicz? archeolodzy i?studenci z?USA oraz Wielkiej Brytanii.
?Wykopaliska archeologiczne s? destrukcyjnym procesem – raz odkrytego terenu nie mo?na wykopa? ponownie – dlatego najwa?niejsze jest dla nas to, by dok?adnie odnotowa? wszystkie istotne dane. Dzi?ki temu kolejni badacze b?d? mogli ?zrekonstruowa? dane stanowisko?”, t?umaczy Emmerson. ??adne inne narz?dzie nie pozwala zbiera? danych tak szybko, dok?adnie i?bezpiecznie jak iPad. Ponadto ma on moc obliczeniow? potrzebn? do gromadzenia tych informacji i?wizualizowania ich w niestosowany dot?d sposób”.
Do erupcji Wezuwiusza, która pogrzeba?a Pompeje w?pyle wulkanicznym, dosz?o jesieni? 79?r.?n.e. Siedemna?cie lat wcze?niej silne trz?sienie ziemi powa?nie zniszczy?o miasto i?niektórzy archeolodzy przypuszczaj?, ?e okres mi?dzy tymi wydarzeniami by? dla Pompejów czasem stopniowego upadku.
Na tegoroczne, czterotygodniowe wykopaliska prowadzone pod nazw? Tulane University Pompeii I.14 Project, która nawi?zuje do lokalizacji stanowiska na planie miasta, dr Emmerson zaprosi?a archeologów i?studentów z?uczelni po obu stronach Atlantyku. Ich celem s? prace w?miejscu obiektu handlowego uwa?anego za restauracj? z?II?lub III?wieku p.n.e.
Zespo?em zarz?dza tak?e dr Alex Elvis Badillo, ekspert w?dziedzinie archeologii cyfrowej, z?którym dr?Emmerson od kilku lat pracuje nad innowacyjnymi technikami rejestrowania i?publikowania odkry? archeologicznych.
Tego lata dr Badillo i?dr Emmerson postawili przed sob? dwa cele dotycz?ce technik pracy: wdro?y? ca?kowicie zdigitalizowany tok pracy oparty na jednym urz?dzeniu i?utworzy? internetow? baz? danych, w?której inni b?d? mogli wirtualnie ?powtórzy?” ich wykopaliska. Dr?Badillo wiedzia?, ?e projekt b?dzie opiera? si? na iPadzie?Pro i?Apple Pencil, wi?c?jako dodatkowe aplikacje wybra? pakiet narz?dzi ESRI i?rozwi?zanie Concepts firmy TopHatch.
To ca?kowicie odmieni?o prace wykopaliskowe, zw?aszcza dla dwojga kierowników tych robót, dr. Jordana Rogersa, wyk?adaj?cego w?Carleton College, i?Mary-Evelyn Farrior, która kończy w?a?nie doktorat na Columbia University. Ka?de z?nich nadzorowa?o inny obszar wykopaliska, tzw. wykop, i?odpowiada?o za zarz?dzanie prac? przysz?ych archeologów oraz rejestrowanie wi?kszo?ci zebranych danych.?
?Wcze?niej na wykopaliskach do archiwizacji danych u?ywa?em zawsze kartki, o?ówka lub d?ugopisu”, opowiada Rogers. ?Rysunki wykonywa?o si? na papierze milimetrowym, a?do wyznaczania po?o?enia obiektów s?u?y? sznurek i?poziomice. Zdj?cia robi?o si? ró?nymi aparatami i?po powrocie do domu trzeba by?o je wszystkie zgra? r?cznie. Wszystko by?o gdzie indziej, a?ka?dej nocy przez wiele godzin przepisywa?o si? notatki do komputera”.
Dr Rogers i?jego zespó? kopi? dzi? g??biej w miejscu kuchni, gdzie wczoraj odkryto tyle niespodzianek. Do rejestrowania prac naukowiec u?ywa teraz jedynie iPada?Pro i?Apple Pencil.?
?Pocz?tkowo mia?em lekkie obawy, bo nigdy wcze?niej nie u?ywa?em iPada”, przyznaje Rogers. ?Nauka jego obs?ugi posz?a jednak bardzo szybko. To niesamowite, jak bardzo usprawnia on proces gromadzenia danych, zw?aszcza je?li u?ywa si? tak?e Apple Pencil. Bardzo doceniam te? to, ?e nie musz? ju? si? martwi? o?to, by nie zgubi? ?adnej kartki, a wcze?niej zapisywa?o si? ich naprawd? wiele”.
Dr Badillo skonfigurowa? aplikacj? ArcGIS Survey123 z?pakietu ESRI tak, by archeolodzy mogli na iPadzie?Pro uzupe?nia? w?niej ponad 50?ró?nych pól danych i?dodawa? za??czniki, takie jak zdj?cia i?szkice.?
?Przed tymi wykopaliskami u?ywa?am iPada w?terenie dwukrotnie”, deklaruje Farrior. ?To jednak pierwszy raz, gdy korzystam z?iPada?Pro i?mog? gromadzi? wszystkie informacje, niezale?nie od ich rodzaju, w?jednym miejscu. Szkicuj? plany wykopu w?aplikacji Concepts za pomoc? Apple Pencil, robi? zdj?cia aparatem, a?swoje obserwacje wystukuje na Magic Keyboard. Wszystko to mog? wykonywa? niewiarygodnie szybko, a?bateria wystarcza na ca?y dzień pracy w?ekstremalnych temperaturach i?pyle, którego pe?no na wykopalisku”.
Do tworzenia trójwymiarowych map swoich wykopów dr?Rogers u?ywa? skanera LiDAR na iPadzie?Pro wraz z aplikacj? 3d Scanner App od Laan Labs.
?Robi si? to naprawd? szybko?– skanowanie zajmuje od 10?do?15?sekund i?jest bardzo proste”, stwierdza Rogers. ?To ?wietny sposób na zgromadzenie wszystkich szczegó?ów i?powi?zanie ich ze sob?. To bardzo przydatne, bo b?d? móg? wróci? do tych informacji przy analizowaniu danych na zakończenie wykopalisk”.?
Rogers i?jego zespó? dokonuj? kolejnych odkry? w?miejscu staro?ytnej kuchni. Odkopuj? m.in. fragmenty ozdobnej maski, cz??ci naczyń kuchennych, ko?ci zwierz?t i?niewielk? lampk??– ka?de z?tych znalezisk przybli?a archeologów do zrozumienia, kiedy i?jak korzystano z?tej restauracji. Zebrane informacje zaczynaj? wskazywa? na inny okres, ni? pocz?tkowo zak?ada? zespó??– i na to, ?e miasto znajdowa?o si? wtedy w?fazie rozkwitu, a?nie upadku.
Jeden z?najwa?niejszych tropów znaleziono kilka tygodni wcze?niej w?wykopie Farrior. Podczas przeszukiwania wiaderka z?ziemi? pewien student znalaz? monet?. Okaza?o si?, ?e by? to niezwykle rzadki aureus?– z?ota moneta wybita w?ostatnim roku ?ycia cesarza Oktawiana Augusta, czyli w?13?r.?n.e. lub w?pierwszej po?owie 14?r. n.e.
?Znaleziono j? pod pod?og? pokoju, dlatego wydaje si?, ?e umieszczono j? tam specjalnie – prawdopodobnie jako ofiar? dla jednego z?bogów?– podczas budowy lub przebudowy pomieszczenia”, wyja?nia dr Emmerson. ?Mamy wi?c jasn? wizj? tego, kiedy konkretnie po?o?ono t? pod?og?”.?
Moneta i?inne wa?ne znaleziska trafi?y do zespo?u odpowiedzialnego za cyfryzacj?, który wykona? ich trójwymiarowe skany. Uzyskane skany, a?tak?e inne informacje zebrane podczas wykopalisk, zosta?y zagregowane, by utworzy? interaktywn? baz? danych. Ka?dy b?dzie móg? j? odwiedzi? i?zasadniczo odtworzy? prac? archeologiczne na tym stanowisku, ale w??rodowisku cyfrowym – to pionierskie rozwi?zanie w?tej dziedzinie.
?Tym, co umo?liwi? nam iPada?Pro i?co tak zachwyca mnie i?Alexa, jest skala interakcji z?danymi i?poziom, na jakim mo?na je zintegrowa?”, mówi dr Emmerson. ?Gdybym musia?a przypomnie? sobie, jak wygl?da? wykop Mary-Evelyn rankiem 28?lipca, mog? szybko przejrze? wszystkie pochodz?ce stamt?d znaleziska, analizy gleby, zdj?cia i?rysunki – wszystko mam na wyci?gni?cie r?ki”.
W?styczniu na corocznej konferencji organizowanej przez Archaeological Institute of America dr Badillo i?jego wspó?pracownicy zaprezentuj? utworzon? baz? danych i?opowiedz? o?tym, jak w?jej przygotowaniu pomóg? iPad?Pro.
?Je?li chodzi o?sukces, praca z?iPadem?Pro przekroczy?a moje oczekiwania dotycz?ce tego, jak szybko wszystko i?wszyscy zgrali si? ze sob?”, opowiada dr Badillo. ?S?dz?, ?e w?du?ej mierze wynika to z?wykorzystania iPada?Pro i?Apple Pencil oraz z?ich intuicyjnej obs?ugi”.
Tegoroczne wykopaliska by?y pierwszymi z?trzech. Za rok i?dwa lata dr Emmerson wróci tu latem, by ze swoim zespo?em kontynuowa? prace archeologiczne w tym samym miejscu. W?czasie kolejnej wizyty b?dzie jednak patrze? na to stanowisko innymi oczami.?
?Wydaje si?, ?e budynek powsta? du?o pó?niej, ni? wcze?niej my?lano”, opowiada dr Emmerson, która po wykopaliskach przez tydzień analizowa?a zebrane dane wraz z?innymi archeologami. ?Na podstawie wszystkiego, co zebrali?my, a?zw?aszcza monety i?znalezionej ceramiki, sk?aniamy si? raczej ku datowaniu tego miejsca na po?ow? I?wieku?n.e. W?jadalnianej cz??ci restauracji zauwa?yli?my ?lady przebudowy, co pozwala nam s?dzi?, ?e Pompeje w?momencie erupcji nie by?y w?fazie upadku – one wr?cz rozkwita?y”.?
Dr Emmerson uwa?a, ?e doj?cie do tych wniosków, i?to w?tak krótkim czasie, by?o mo?liwe przede wszystkim dzi?ki produktom Apple. Archeolodzy cz?sto publikuj? wyniki swoich prac dopiero kilka lat po zakończeniu wykopalisk.?
?Nigdy wcze?niej po zakończeniu wykopalisk nie mia?am tak du?ej wiedzy o?miejscu, w?którym by?y prowadzone – to najbardziej kompletne i?przejrzyste prace archeologiczne, w?jakich bra?am udzia?, i?du?a w?tym zas?uga iPada?Pro”, zaznacza naukowczyni. ?To jeden z?powodów, dla których ta technologia jest tak potrzebna?– pozwala nam pokaza?, co dok?adnie zrobili?my i?co dok?adnie znale?li?my. To dla mnie niezwykle wa?ne, by sprosta? odpowiedzialno?ci, jaka wi??e si? z?prowadzeniem wykopalisk w?takim miejscu i?opowiadaniem historii ludzi, którzy w?nim ?yli”.
Udost?pnij artyku?
Media
-
Tekst tego artyku?u
-
Zdj?cia z?tego artyku?u
Zdj?cia wykorzystano za zgod? MIC – Pompeii Archaeological Park.