?ocuk Güvenli?iyle ?lgili Kaynaklar

Uygunsuz foto?raf ve video payla??m? konusunda ?ocuklarla ve ergenlerle konu?mak

Uygunsuz foto?raf ve videolar? payla?man?n riskleri hakk?nda düzenli olarak konu?un.

??plak veya cinsel i?erikli foto?raf ve video payla??m?n?n (sexting) muhtemel riskleri hakk?nda gen? bireylerle düzenli olarak konu?mak, bir g?rselin izinsiz payla??m? gibi sorunlar?n ?nlenmesine yard?mc? olabilir. En iyisi bu soruna sakince yakla?mak ve bu konuyu düzenli olarak tekrar etmektir.

Kü?ük veya ergen ya?taki ?ocu?unuz ??plak ya da cinsel i?erikli foto?raf veya video ald???n? ya da g?nderdi?ini s?ylerse sakin kal?n. Sizden nas?l bir destek veya yard?m istedi?ini ??renmeye odaklan?n. ?ocu?unuzun size bu konudan bahsetmesinin ne kadar büyük bir cesaret gerektirdi?ini takdir edin ve ona her ?eyin yoluna girece?ini s?yleyin. Ard?ndan gelebilecek herhangi bir zarar? en aza indirgemek i?in ?ocu?unuzla ortakla?a hareket edin.

Not: Belirli Apple uygulamalar?, ?ocu?unuzun ayg?t?nda ??plakl?k i?eren foto?raf veya videolar? flula?t?r?r. Kendisiyle bu ?zelli?i ve flu bir foto?raf veya video g?rdü?ünde ne yapaca??n? konu?un.

    • Vücudun ki?iye ?zel par?alar?n? (bir i? ?ama??r? veya mayoyla kapat?lan b?lgeleri) g?steren foto?raf ve videolar?n payla??lmamas? gerekti?ini anlat?n.
    • Flula?t?r?lm?? ya da kendisini rahats?z hissetmesine sebep olan herhangi bir foto?raf veya video ald???nda size gelmesi i?in ?ocu?unuzu cesaretlendirin.
    • ?ocu?unuz size uygunsuz bir foto?raf veya videoyla gelirse ya da bunlar? onun ayg?t?nda g?rürseniz sakin kal?n. Foto?raf?n veya videonun neden uygunsuz oldu?unu dü?ündü?ünüzü anlat?n. Bundan sizi haberdar etti?i veya sizinle dürüst?e konu?tu?u i?in ?ocu?unuza te?ekkür edin. Ard?ndan birlikte ?al??arak foto?raf? veya videoyu silin.
    • Vücuda kar?? duyulan merak normal olabilse de ?ocu?unuzun ??plakl??a ve cinselli?e kar?? tekrarlayan veya a??r? bir ilgi g?sterme durumu varsa bir ak?l sa?l??? uzman?na dan??may? dü?ünün.

    • Ergenlerin ??plak veya cinsel i?erikli foto?raf ya da video al??veri?i yapmay? teklif eden ve kendilerini ergen gibi tan?tan su?lular?n varl???na kar?? bilin?li olmalar? gerekiyor. Bu su?lular, para ya da cinsel s?mürü elde etmedikleri takdirde bu foto?raf veya videolar? sosyal medya üzerinden payla?makla tehdit ederek cinsel ?antaj (sextortion) i?in kullan?yor.
    • Ergen ya?taki ?ocu?unuzun ??plak foto?raf veya video g?nderdi?ini ya da ald???n? fark ederseniz sakin olun ve ko?ullar? tespit etmeye ?al???n. E?er foto?raf veya video b?yle bir talep olmaks?z?n g?nderilmi?se ergen ya?taki ?ocu?unuz i?in üzücü olabilir ve bunlar? zorbal??a ya da tacize maruz kald??? i?in g?ndermi? olabilir.
    • ??plak foto?raf veya videolar?n yap?lan bask? yüzünden payla??ld??? durumlar mevcut. Ayr?ca foto?raf veya videolar? alan ?ahs?n, bunlar? ilk g?nderen ki?inin r?zas? olmadan payla?t??? vakalar da var. E?er payla??m r?zas?z bir ?ekilde ger?ekle?mi?se veya duruma bir yeti?kin kar??m??sa emniyet yetkilileriyle ileti?ime ge?in.
    • ??plak foto?raf g?nderme ve alman?n riskleri hakk?nda ergen ?ocu?unuzla nazik?e konu?un. ?rne?in, g?rüntüleri alan ki?inin bir gün isteyerek veya yanl??l?kla g?rüntüleri payla?abilece?ini ve bu durumun onun utan? ya?amas?na, zorbal??a ya da ba?ka zararlara u?ramas?na neden olabilece?ini anlat?n.
    • Foto?raf veya videolar?n?n da??t?lmas?n?n her ne kadar utan? verici olsa da dünyan?n sonu olmad???n? gen?lere anlat?n. Siz de dahil olmak üzere onlara yard?mc? olabilecek insanlar oldu?unu ve her ?eyin yoluna girece?ini belirtin.

Daha Fazla Bilgi

Online olduklar?nda güvende kalmalar? konusunda ?ocuklar?n?za yard?mc? olabilmeniz i?in ipu?lar?

?ocuklar?n ve gen?lerin online etkinliklerinin güvenli ve olumlu olmas? i?in ?neriler

Online oldu?unuzda güvende kalmak i?in:

  • ?ocu?unuzu herkesten daha iyi tan?yorsunuz. Ya?, olgunluk düzeyi ve ba?ka fakt?rlere dayal? olarak baz? ?ocuklarda i?e yarayan bir ?ey, di?erlerinde yaramayabilir.
  • ?ocu?unuzun kulland??? uygulamalara ve ziyaret etti?i sitelere ilgi g?sterin. ?ocu?unuzun en sevdi?i uygulamalar? ve oyunlar? ??renmeye vakit ay?r?n. B?ylece, onun kulland??? platformu, gizlilik ayarlar?n? ve bunlar? neden sevdi?ini anlayabilirsiniz.
  • ??in püf noktas?, ileti?im. Ders vermek yerine sohbet edin ve bir sorun ya?ad??? takdirde size dan??abilece?i konusunda ?ocu?unuza güven verin. A??r? tepki vermeyece?inizi ve onu koruman?n cezaland?rmaktan daha ?nemli oldu?unu bilmesini sa?lay?n.
  • ?ocu?unuzla güvenlik ve gizlilik i?in gü?lü, benzersiz parolalar?n yan? s?ra parmak izi veya yüz tan?ma gibi ba?ka kimlik do?rulama ara?lar?n? kullanmas? konusunda konu?un.
  • Gen? insanlar?n, ??plak veya ?zel foto?raf ya da videolar?n?n da??t?lmas?, zorbal?k, dezenformasyon ve itibarlar?n?n zedelenmesi gibi riskleri anlamalar?n? sa?lay?n. Bu sohbet k?sa olabilir, ama bu konuya düzenli olarak tekrar de?inmeniz gerekir. K?tü bir ?ey olursa yard?m etmek i?in yanlar?nda olaca??n?z konusunda güvenlerini kazan?n.
  • Ekran Süresi gibi ara?lar? kullanarak ?ocu?unuzun ayg?t kullan?m?n? g?zlemlemeyi dü?ünün. Ama bunu bir ??renme deneyimi olarak g?rün ve ?ocu?unuz olgunla?t?k?a bu tip kontrolleri tekrar g?zden ge?irin. Bu, ?ocu?unuza teknolojiyi sorumlu bir ?ekilde kullanma becerilerini geli?tirmesinde yard?mc? olacakt?r.

Grooming (?ocuk istismar?)

?stismar? tespit etmek ve ?ocuklar ve gen?lerle bu konuda konu?mak

Bu istismar bi?imi (grooming), tacizcilerin gen?lerle ili?ki kurup onlar? manipüle etmek, kendi ??karlar? i?in kullanabilmek ve onlara zarar vermek i?in kulland??? taktiklerden birisidir. Tacizciler, zarar vermek amac?yla bir ?ocu?un zamanla güvenini kazanmak i?in onlarla arkada?l?k edebilir.

?ocuklara bu tarz istismar uygulayanlar ?o?unlukla sab?rl?, inat?? ve manipülasyon konusunda iyi olan ki?ilerdir. Sanal istismar uygulayan ki?iler, bazen ?ocuklar? ?ahsen tan?yan insanlar da olabilir.

Gen?leri, onlar?n ya?lar?na uygun bir ?ekilde bu tarz bir istismar hakk?nda konu?arak koruyun. ?ocu?unuza bu tarz istismar uygulayan biri varsa ?ocu?unuzun bunun kendi hatas? olmad???ndan emin olmas?n? sa?lay?n.

A??k ileti?im hayati ?nemdedir. Gen? insanlar? istismardan korumak, onlara kendi uyar? sistemlerini geli?tirmelerinde ve bir ?eyler ters giderse size haber vermeleri konusunda rahat hissetmelerinde yard?mc? olan uzun soluklu bir süre?tir.

  • Her ne kadar bu i?aretler istismara ba?l? olmak zorunda olmasa da ebeveynler, ?ocuklar?n?n ?u davran??lar? yap?p yapmad???n? g?zlemlemek isteyebilir:

    • Online hareketleri konusunda gizemli davranmalar?.
    • Birisi odaya girdi?inde bir ayg?t? h?zl?ca kapatmalar?, gizlemeleri ya da ekran? ?rtmeleri.
    • A??klayamad?klar? hediyeler, para, uyu?turucu, alkol veya de?erli ba?ka ?eylere sahip olmalar?.
    • Gece ge? saatlerde veya tuhaf saatlerde online olmalar?.
    • üzgün, depresif, sinirli ya da korkmu? g?rünmeleri.

    ?ocu?unuza, internet üzerinden birisinin ?unlar? kendisine yap?p yapmad???n? sorun:

    • Ona hediye teklif ediyor mu.
    • Romantizm, a?k veya seksten bahsediyor mu.
    • Cinsel i?erikli veya uygunsuz foto?raf ve video g?nderiyor ya da istiyor mu.
    • Uygunsuz bir ?ekilde a??r? ki?isel sohbetlere giriyor mu.
    • S?r saklamas?n? istiyor mu.
    • ?ocu?u ailesinden veya arkada?lar?ndan soyutlamaya ?al???yor mu.
    • Bir sohbete ba?ka bir platform üzerinden devam etmeyi talep ediyor mu.

  • Ya?? hi? fark etmeksizin, bir ?ocu?un istismara maruz kald???n? anlaman?n ve potansiyel bir zarardan onu koruman?n en iyi yolu, kendisiyle konu?makt?r.

    • Kü?ük veya ergen ya?taki ?ocu?unuzla internet deneyimleri hakk?nda düzenli olarak konu?un.
    • Ona, interneti gen? insanlara zarar vermek i?in kullanan insanlar oldu?unu anlat?n. Bu insanlar?n arkada? gibi davranabileceklerini ve ondan güvenli olmayan ?eyler yapmas?n? isteyebileceklerini a??klay?n.
    • K?tü bir ?eyden bahsetti?inde veya bir hata yapt???nda ona sinirlenmeyece?inize s?z verin. ?ocuklar? istismara maruz b?rakan ?ah?slar, ?ocuklar?n ya?ad?klar? tacizi bildirdiklerinde ceza almaktan korkmalar?na güvenir.
    • ?nternette tan?mad??? insanlarla ne zaman ileti?im kurup ne zaman kurmayaca?? da dahil olmak üzere kurallar ve s?n?rlar üzerinde birlikte anla??n. Ekran Süresi gibi ara?lar? kullanarak ?ocu?unuzun teknoloji kullan?m?n? kontrol edin.
    • ?ocu?unuzun, kulland??? uygulamalarda insanlar? nas?l engelleyece?ini veya hesaplar? nas?l sessize alaca??n? bilmesini sa?lay?n.
    • Online güvenlik ve gizlilik uygulamalar? ve ayarlar? hakk?nda konu?un.
    • ?ocu?unuzun hangi ki?isel bilgilerin neden internette payla??l?p payla??lmayaca??n? anlamas?n? sa?lay?n.
    • ?ocu?unuzun olumlu etkile?imlerle sorunlu veya tehlikeli etkile?imler aras?ndaki fark? ay?rt etmesine yard?mc? olun. Herhangi birisi herhangi bir nedenle onu rahats?z ederse her zaman sizden yard?m isteyebilece?ini s?yleyin.

    Kü?ük bir ?ocukla istismar hakk?nda konu?mak:

    • Vücut k?s?mlar?n?n do?ru isimlerini kullan?n, hangi vücut k?s?mlar?n?n ki?iye ?zel oldu?unu ve bunun nedenlerini anlat?n.
    • Tan?mad??? yeti?kinlerle girece?i her türlü ileti?imi engelleyin.
    • S?radan s?rlarla (?rne?in birine sürpriz parti yap?ld???n? s?ylememek) k?tü s?rlar (?rne?in korktuklar? ya da tehdit alt?nda hissettikleri zaman güvendikleri bir yeti?kine s?ylememek) aras?ndaki farktan bahsedin.

    Daha yeti?kin bir ?ocuk veya ergenlik ?ncesi bir ?ocukla istismar hakk?nda konu?mak:

    • S?ylenmesi zor olan bir ?eyi size s?ylemesi üzerine ?al???n. Size bunu s?yledi?i i?in onu ?vün ve ona yard?mc? olaca??n?z? bilmelerini sa?lay?n.
    • Her ?ocu?un e?it derecede savunmas?z olmad???n?n fark?nda olun.

    Bir ergenle istismar hakk?nda konu?mak:

    • ?stismar hakk?nda korku uyand?rmayacak dürüst sohbetler edin.
    • Onlara, herkesin s?yledikleri ki?i olmayabilece?ini veya onun iyili?ini dü?ünmeyebilece?ini hat?rlat?n.
    • Bir ergenin cinselli?i ke?fetme hevesi olabilece?inin fark?nda olun ve onun bir tehditle kar??la?mas? durumunda size ba?vurabilece?ini bilmesini sa?lay?n.
    • Ona, kendilerini rahats?z hissettiren herkesi g?rmezden gelme, ?ikayet etme ve engelleyebilme gücüne sahip oldu?unu hat?rlat?n.
    • ?nternette payla?t??? her ?eyin kazara veya kasten kopyalan?p ba?kalar?yla payla??labilece?ini anlat?n.

    Unutmay?n, ?ocu?unuzu en iyi siz tan?rs?n?z. Zor konulardan nas?l bahsedece?iniz, ?ocu?unuzun ya??na, olgunluk düzeyine ve hassas noktalar? ve duygusal durumu gibi ba?ka fakt?rlere ba?l?d?r.

    Online ili?kileri konusunda konu?maya isteksiz olabilir ve istismara maruz kald???n? fark etmemi? olabilir. ?ocu?unuza bu tarz istismar uygulayan biri varsa ?ocu?unuzun bunun kendi hatas? olmad???ndan emin olmas?n? sa?lay?n.

Siber zorbal?kla ba?a ??kmak

Siber zorbal??? tespit etmek ve kü?ük veya ergen ya?taki ?ocu?unuza bu konuda yard?m etmek.

Siber zorbal?k; telefon, bilgisayar ve tablet gibi dijital ayg?tlar üzerinden yap?lan zorbal??a denir. Mesaj, mesajla?ma uygulamalar?, sohbet, mail, online oyunlar, sosyal medya, canl? yay?nlar, foto?raflar ve videolar üzerinden yap?labilir. Zorbal?k tipik olarak, gü? dengesizli?i olan bir durumda sald?rgan ve tekrar eden s?zlü ya da fiziksel taciz olarak tan?mlan?r. Ama hakaret, tehdit, taklit etme, dedikodu yayma ve d??lama da dahil olmak üzere her türlü taciz, benzer bir olumsuz etkiye sahip olabilir. ??plakl?k i?eren g?rseller, zorbal?k ama?l? kullan?labilir. Siber zorbal?k, genellikle okulda veya topluluklarda ya?anan fiziksel zorbal?kla birlikte ger?ekle?ir.

Bir ?ocu?un siber zorbal??a maruz kald??? her zaman ?ok a??k olmayabilir ve ?ocu?unuz bunu size s?ylemeyebilir. Her ne kadar siber zorbal???n kesin g?stergeleri olmasa da, ?ocu?unuz uyumakta zorlan?yorsa, okula gitmek istemiyorsa, kendine sayg?s?nda bir azalma g?steriyorsa veya sürekli sosyal medya hesaplar?n? kontrol etme ya da siz yan?ndayken ayg?tlar?ndan uzak durma gibi internet kullan?m al??kanl??? de?i?imi sergiliyorsa dikkatli olun.

Her ?ocuk siber zorbal??a maruz kalabilir. Ama ?tekile?tirilmi? gruplar?n üyeleri, az?nl?k bir ?rk veya dine mensup, engeli olan, LGBTQ+ olan veya farkl? g?rünen ya da farkl? davranan baz? ?ocuklar di?erlerinden daha savunmas?zd?r.

?ocu?unuzla kendisinin internet deneyimlerine dair yapaca??n?z s?k ve k?sa sohbetler, siber zorbal??a maruz kald???nda size anlatmas? daha muhtemel olan bir ili?ki kurman?za yard?mc? olacakt?r. Ayr?ca ?ocu?unuzun, b?yle bir ?eyin ba??na gelmesinin kendi su?u olmad???n? anlamas? ve bunu atlatmas?na yard?mc? olabilecek insanlar oldu?unu bilmesi ?ok ?nemli.

    • Sakin olun, a??r? tepki vermeyin ve onu su?lamay?n. Ayg?tlar?n? ellerinden alman?n genellikle hi?bir faydas? olmaz.
    • Dinleyerek ba?lay?n. Neler oldu?unu ve olan ?eyin ?ocu?unuza kendini nas?l hissettirdi?ini ??renin. Destekleyici olun.
    • E?er birisi ?ocu?unuzu rahats?z edecek uygunsuz bir g?rsel veya i?erik g?ndermi?se ?ocu?unuza bu harekete kar??l?k vermemesini tavsiye edebilirsiniz.
    • Hesab? engellemek veya sessize almak ve olay?n ger?ekle?ti?i platforma i?eri?i ?ikayet etmek gibi ara?lar? kullanmas? i?in ?ocu?unuzu cesaretlendirin.
    • Siber zorbal??? sonland?rmak i?in uygulanabilecek stratejileri tart???n, iyile?mesi ve psikolojik dayan?kl?l???n? art?rabilmesi i?in ona nas?l yard?m edebilece?inizi dü?ünün.
    • ?ocu?unuzu bir ??züm i?in yap?lacak konu?malara ve planlara dahil edin. Siber zorbal?k ?o?unlukla sosyal bir durumun kontrolünün kaybedilmesine sebep olur. ?ocu?unuzu dahil etmeniz, onun bunu atlatmas?na yard?mc? olacakt?r.
    • ?üpheye dü?tü?ünüzde okul dan??man?ndan, ??retmeninden veya bir uzmandan yard?m al?n.
    • Bazen ebeveynler bu tip olaylara herkesin ?nünde tepki vererek durumu daha da k?tüle?tirebiliyorlar. Verilecek tepkilerin iyice dü?ünülmü? olmas? gerekir.
    • E?er ?ocu?unuza siber zorbal?k yapan ?ah?s da bir ?ocuksa o ?ocu?un davran??lar?n? ele almak i?in di?er ebeveynlerle ve okul yetkilileriyle birlikte ?al???n.

  • Durumu ciddiye al?n. Siber zorbal?k yap?yor olmalar?, ?ocuklar?n bir s?k?nt? ya?ad???na dair bir emare olabilir ve ?ok daha ciddi sorunlara yol a?abilir. Davran???na kar??l?k bir tav?r belirlemeden ?nce ?ocu?unuzun neden kaba veya agresif davrand???n? ??renin.

    Bunun alt?nda yatan sebepler de?i?kenlik g?stermekle birlikte ?unlar? kapsayabilir:

    • Siber zorbal?k yapan bir akran grubuna uyum sa?lamaya ?al??mak.
    • Kayg?, ?fke, depresyon, kontrolsüzlük, hayal k?r?kl??? veya stres ya?amak.
    • Kendilerinin de siber zorbal??a maruz kalmas?.
    • Kontrolü ele alma hissine kar?? duydu?u ihtiya?.
    • Ba?kalar?n?n ilgisini ?ekmeye ?al??mak.
    • Siber zorbal?k davran???n?n olumsuz etkilerini tam anlayamamak.

    E?er ?ocu?unuz ba?kalar?na siber zorbal?k yap?yorsa ebeveyn ve di?er güvenilen yeti?kinler olarak ?unlar? yapabilirsiniz:

    • Neden siber zorbal?k yapt???n? anlamak i?in ?ocu?un ne durumda oldu?unu ??renmeye ?al???n. ?ocu?un duygusal halini, akran grubunu ve di?er fakt?rleri dikkate al?n.
    • ?ocukla konu?up siber zorbal???n ba?kalar?n? ve kendisini olumsuz ?ekilde etkileyebilece?ini ve neden uygun bir davran?? olmad???n? anlat?n. Nezaket ve empatinin ?nemini ve di?er insanlar? nas?l etkiledi?ini anlamas?n? sa?lay?n.
    • Bir okul dan??man?yla veya ba?ka bir profesyonelle tavsiye ve strateji almak i?in konu?may? dü?ünün.
    • Siber zorbal???n sonu?lar? oldu?unu anlamas?n? sa?lay?n.
    • ?ocu?un incitti?i ki?iye kar?? tav?rlar?n? nas?l telafi edece?i hakk?nda beyin f?rt?nas? yap?n.

Duygusal ve zihinsel sa?l?k deste?i al?n

E?itimli bir dan??manla hemen ileti?ime mi ge?meniz gerekiyor? Alo 141, deste?e ihtiya? duyan ?ocuklar ve yeti?kinler i?in telefonla 7/24 ücretsiz rehberlik, destek, dan??ma ve yard?m hatt? hizmeti veriyor.

Daha fazla bilgi i?in Alo 141’i aray?n

Rapor

Bilgi Teknolojileri ve ?leti?im Kurumu’nun bir hizmeti olan ?hbar Web, internetteki zararl? i?erikleri bildirmek isteyen herkesin kullan?m?na a??kt?r.

Daha fazla bilgi almak veya ?ikayette bulunmak i?in ?hbar Web’i ziyaret edin