Scott Leason güne erken ba?l?yor. Sabah 05:30’a kadar mail’ine, sosyal medyaya, haberlere ve hava durumuna bakm?? oluyor. Gün i?inde s?rf yapmaya haz?rlanmak i?in yeni iPhone XR’?ndaki Surfline uygulamas? arac?l???yla o günkü s?rf raporlar?n? inceliyor. Bu Cuma, güne? do?madan ?nce kalkt? ve Mission Beach’te s?rf yapmak i?in San Diego’da bulunan Mission Bay Aquatics Center’daki seans?na gitmeye haz?rland?.

üstelik tüm bunlar? hi?bir ?ey g?rmeden ya??yor. Leason g?rme engelli.

ABD Donanma gazisi olan Leason, USS Tripoli amfibi gemisindeki bir?ok g?rsel ileti?im uzman? veya di?er ad?yla “sinyalci”den biriydi. Fla? ???klar?, Mors kodu ve flamalar arac?l???yla gemiden gemiye sinyal vererek ileti?im kurulmas?n? sa?l?yordu. Leason, yedi y?ll?k donanma hizmetinin ard?ndan, 4 Temmuz 1993’te bir soyguncunun kur?unuyla iki g?zünü de kaybetti. Yeni “normal”ine al??arak ge?en birka? y?ldan sonra, 2009’da ABD Gazi ??leri Departman?’na ait G?rme Engelliler Rehabilitasyon Merkezi’nde bilgisayar ve teknoloji e?itimi ald?. Bu, ba??ms?z ya?amaya giden yolda Leason i?in bir d?nüm noktas? oldu.?

Eri?ilebilir mobil bilgisayar teknolojisi henüz yeni yeni geli?meye ba?l?yordu, fakat Apple’?n iOS i?letim sistemi h?zla kullan?c?lar?n favorisi haline geldi. 2012 y?l?nda Leason ilk iPhone’unu (iPhone 5) edindi ve Long Beach’te bulunan Tibor Rubin VA T?p Merkezi’ndeki G?rme Engelliler Rehabilitasyon b?lümünün ba?kan yard?mc?s? Sarah T. Majidzadeh’ten e?itim ald?. “Telefonla gezinmek ?ok daha kolay,” diyen Leason s?zlerini ??yle sürdürüyor: “Bence g?rme kayb? olan bir?ok ki?i iPhone’u tercih ediyor ?ünkü onunla her ?eyi yapabiliyorlar. Ayr?ca VoiceOver da ?ok düzgün ?al???yor.”

Leason, günlük i?leri i?in VoiceOver’dan yararlanan g?rme engelli veya g?rme kayb? olan bir?ok ki?iden sadece biri. G?rme engelliler toplulu?undaki bir?ok ki?i, art?k VoiceOver’? di?er mobil ekran okuyucu yaz?l?mlar?n toplam?ndan daha fazla kullan?yor. VA’n?n 13 g?rme engelli rehabilitasyon merkezinde tedavi olan gazilerin yakla??k yüzde 70’ine iOS ayg?tlar? ve eri?ilebilirlik e?itimi veriliyor. “Bu ara?lar, e?it ?artlar olu?turulmas?n? sa?l?yor,” diyor Majidzadeh.

Fakat Leason hi? de teknoloji uzman? say?lmaz. Evet, evde ve suda yapt??? s?k? antrenmanlar? takip etmek i?in bir Apple Watch tak?yor. Ancak i?leri basit tutmay? ve tüm ayg?tlar?n?n kullan?m? kolay olmas?n? tercih ediyor. iPhone hem g?rme engelsiz hem de g?rme engelli ki?iler i?in bunlar?n her ikisini de yap?yor. “Yar?n s?rf antrenman?ma ba?layabilece?im,” diyor. “Orada ne tür kaloriler yakaca??m? g?rmek ilgin? olacak.”

Leason ayr?ca, son derece rekabet?i ve ciddi bir sporcu. Kazanmak istiyor ve birka? kere kazanmay? ba?arm??: Leason, Haziran 2016’da Oceanside Harbor North Jetty’de düzenlenen USA Adaptive Surfing Championship’i kazanan ilk g?rme engelli olmu?. Ayn? y?l, Harmony, Kuzey Carolina’da düzenlenen USA Water Ski yar??mas?n?n Erkekler Trick yar???nda ikinci olmu?. Bu y?l da d?rt farkl? spor dal?ndaki yedi yar??maya kat?lm??.

Leason son 10 y?ld?r Mission Bay Aquatics Center’la ?al???yor olsa da s?rf yapmaya k?sa süre ?nce, Corona del Mar’da ge?irdi?i ?ocuklu?unu anmak ad?na ba?lam??. Engelli Sporcular Derne?i’nin gazilere y?nelik Operation Rebound program?n?n da deste?i sayesinde, suda yeni ba?ar?lara imza atan Leason ve Aquatics Center y?llar i?inde ko?ullara adapte oldular, ??rendiler ve kendilerini geli?tirdiler.?

Mission Bay Aquatics Center’?n e?itim koordinat?rü Paul Lang, ilk günlerde kar??la?t?klar? ve zaman i?inde üstesinden geldikleri baz? zorluklar? hat?rl?yor. “Bizimle su kaya?? ve wakeboard yaparken genellikle kayak??ya teknenin d?nü? yapaca??n? el i?aretleriyle anlat?r?z,” diye a??kl?yor. “Scott bu i?aretlerden yararlanamad??? i?in farkl? sistemler geli?tirmek zorunda kald?k. ?rne?in, onu plaja b?rakmaya giderken uzan?p halat? sall?yoruz. B?ylece halat?n salland???n? anlad???nda onun i?in geldi?imizi anl?yor. B?yle kü?ük ?eyler... Bir engelle kar??la??yoruz, Scott’la birlikte ne yapaca??m?z? buluyoruz ve bu ??zümü herkesin uygulayabilmesi i?in iyi ?al??an sistemler geli?tiriyoruz.”

?lk iPhone’unu ald???ndan beri Leason’la birlikte ?al??an Lang, Leason’?n suda ve suyun d???nda durumlara adapte olabilme yetene?ine s?k s?k hayran kald???n? belirtiyor.

“?lk kez iPhone al?p VoiceOver’? kullanmay? ??rendi?inde, ondan bana da g?stermesini istedim. ?ünkü sadece ekrana dokundu?unu g?rüyordum ve neler oldu?una bir anlam veremiyordum. Sadece h?zla ekrana dokundu?unu g?rüyor ve telefonundan ?ok h?zl? telaffuz edilen s?zcükler duyuyordum,” diyen Lang s?zlerine ??yle devam ediyor: “Yapabildi?i tüm o ?eyleri g?sterdi?inde tüm bunlar? elde edebilmek i?in ayg?t?yla etkile?im kurmay? nas?l ??rendi?ine ?ok ?a??rd?m. ... Onun di?erlerinden hi?bir fark? yok. Bir k??ede oturup telefonuna dal?yor veya müzik dinliyor, bir ?eyler okuyor ya da mesaj g?nderiyor.”

“Teknoloji dünyas?nda 10 y?l?n ne kadar eskide kald???n? g?rmek inan?lmaz,” diyen Mission Bay Aquatics Center müdür yard?mc?s? Kevin Waldick s?zlerini ??yle sürdürüyor: “Teknolojiden ?ok anlamazd? ama iPhone’unu ald???nda ‘Bunu yapabilirim. Bu harika,’ dedi. Apple, eri?ilebilirlik sa?lama konusunda harika bir i? ??kar?yor. T?pk? teknolojinin eri?ilebilir olmas? gibi bu sporlar da eri?ilebilir. Bu onun a??s?ndan ?ok ?nemli.”?

2018 y?l? sona ererken, Aquatics Center y?lba?? tatiline girmeden ?nce Leason’?n wakeboard ve s?rf yapmak i?in sadece bir ay? kald?. “Herkes gibi bir teknenin arkas?ndaki halat?n ucundayken g?rme engelli oldu?umu unutuyorum,” diyor. “Ard?ndan plaja vard???mda Snickers’?n etraf?nda insanlar oluyor ve onlara Snickers’?n rehber k?pe?im oldu?unu s?yledi?imde elimdeki s?rf tahtas?na bak?p ‘Sen g?rme engelli misin?’ diye soruyorlar. Bu güzel bir duygu.”?

“Su sporlar? tedavi edici bir etkiye sahip ama bunun daha ?ok kimli?imin bir par?as? oldu?unu, beni ben yapan ?ey oldu?unu dü?ünüyorum,” diyor.

Karada, Leason o günkü dalgalar? akl?nda tekrar ya?arken bol baharatl? ??le yeme?inin tad?n? ??kar?yor. Bitkin halde ama gün i?inde iki saatlik bir antrenman? daha var. Ve Snickers yan?nda oldu?u sürece durmak bilmeden devam edecek. GoFundMe sayfas?nda bir ba??? toplama etkinli?i düzenleyecek ve 2019’da kat?laca?? yar??malar? ve aktiviteleri planlayacak. Hayat? kendi tercihlerine g?re ya?amaya devam edecek. “Ben ba??ms?z biriyim,” diyor Leason. “iPhone’u tarif etmenin en iyi yolu bu: ba??ms?zl?k.”?