apple stories
Apple taraf?ndan desteklenen Gravity Water, Vietnam’da gelece?in su y?neticilerini e?itiyor
Gravity Water, yenilik?i ve iklim ko?ullar?na uyum sa?layan ya?mur suyu toplama ve filtreleme teknolojisiyle Hòa Bình vilayetinde 38.000’den fazla ??renciye temiz su kayna?? sunuyor
Kuzey Vietnam’?n k?rsal Hòa Bình vilayetindeki ?à B?c b?lgesinin etraf?n? saran Hòa Bình G?lü sakin sular?yla ünlü. K?y?lara yay?lan ?ift?i aileler bu geni? g?lle birlikte ya??yor. Bu ailelerin ya?am? g?lün sa?lad??? kaynaklara ba?l?. Karides ve tatl? su bal??? gibi kaynaklar?n yan? s?ra ?zellikle kurak mevsimde da?lardan gelen kaynak sular? yeterli olmad???nda g?lün kendi suyundan da yararlan?yorlar.
Suyun bu kadar bol oldu?u bu muhte?em yerde yerel halk?n büyük bir k?sm? bu suyun güvenli olmad???n? fark etti. 12. yüzy?lda Vietnam’a g??en bir etnik az?nl?k olan Dao halk?, bir su veya ya?mur tanr?s?n?n insanlara yaln?zca suya iyi davrand?klar? takdirde iyi davranaca??na nesiller boyunca inand?.
Kendi o?lu Màn Xuan Ph?c’un da ikinci s?n?f?na devam etti?i Etnik Az?nl?klara Y?nelik Vay Nua Yat?l? ?lk??retim Okulu’nun y?neticilerinden olan Tr?n Th? Lan H??ng, “Suyu kirletirsek su tanr?s? da bizi cezaland?r?r.” diyerek s?zlerini ??yle tamaml?yor: “Bu yüzden su kaynaklar?m?z? temiz tutmaya ?al???yoruz.”
Vietnam’?n Hòa Bình vilayetindeki Etnik Az?nl?klara Y?nelik Vay Nua Yat?l? ?lk??retim Okulu’nda, Gravity Water her ??rencinin y?l boyunca temiz suya eri?mesine imkan veriyor. Bu da suyun kaynaklardan m? yoksa toplanan ya?murdan m? verilece?ini belirleyen otomatik ve ak?ll? bir ?l?üm sistemiyle ger?ekle?tiriliyor.
?o?u zaman, suyun kalitesini korumak g?l ?evresinde ya?ayan insanlar?n elinde olmuyor. Düzgün filtreleme olmadan, hasarl? kuyulardan elde edilen yeralt? sular? kalsiyumla ve di?er metallerle kirleniyor. Da?lardan akan nehirler ise pirin? tarlalar?n?n sulanmas? ve hayvanc?l?k gibi tar?msal faaliyetler nedeniyle a?a?? kesimlere ula?amadan ba?ka yerlere y?nlendiriliyor ve kirleniyor. Ya?mursuz mevsimde ise bu nehirler neredeyse tamamen kuruyor.
Global temiz su kurulu?u Gravity Water, H??ng’un o?lunun gitti?i okula kendi yenilik?i ya?mur suyu toplama sistemini kurdu. Bu sistem, ?o?unlu?u pazartesinden cumartesiye kadar okulun yurtlar?nda ya?ayan ??retmenlere ve ??rencilere, iklim ko?ullar?na uyum sa?layan temiz bir su kayna?? sunuyor. Apple, 2023’te Gravity Water’a kuzey Vietnam’daki 131 okula güvenli ve temiz su sa?lamas? i?in ba???ta bulundu. Bu i? birli?i, Apple’?n dünya ?ap?ndaki tedarik zincirinde su kullan?m?, su kalitesi ve suya eri?im sorunlar?n? ??zmek i?in sürdürdü?ü su stratejisiyle de ba?lant?l?. Hòa Bình vilayeti gibi yerlerde suya eri?imi, temizli?i ve hijyeni art?rmak i?in ba?ar?s? kan?tlanm?? teknolojilerin uygulanmas?, yürütülen ?aban?n kapsam?n? yans?t?yor.
Gravity Water, suyun kullan?m?n? ve depolanmas?n? takip etmek i?in okullara basit ve kullan?m? kolay bir dijital veri taban? sunuyor. Okullar her ay bu veri taban?na kendi verilerini kaydedebiliyor. Bu sayede okullar ve Gravity Water sistemin nas?l i?ledi?ini g?rebiliyor ve bak?m gerekip gerekmedi?ini belirleyebiliyor.
?nsan merkezli bir tasar?m yakla??m?n? benimseyen Gravity Water, okullarla i? birli?i yaparak her birinin ya?ad??? sorunlara y?nelik do?ru ??zümler geli?tiriyor. Bu yakla??m sayesinde okullar, mevcut su depolama sistemlerini kulland?klar? i?in yabanc?l?k ?ekmiyor ve Gravity Water’?n sundu?u otomasyona güvenerek sisteme tamamen hakim olabiliyor.
Kendisi de Hòa Bình vilayetinde büyüyen ve Gravity Water’?n b?lgedeki proje y?neticisi olan Phan Viet Dung, “Her hafta be? ayr? kurulum yap?yoruz ve bu bizi heyecanland?r?yor ?ünkü her okul birbirinden farkl?.” diyor ve s?zlerine ?unlar? ekliyor: “Ula??m, okullar aras?ndaki mesafe ve altyap? ko?ullar? ?ok farkl? oluyor. Baz? okullarda gerekli aletler bulunmuyor, baz?lar?nda ise su kayna?? düzensiz olabiliyor. Su kayna??n?n düzenli olup olmamas?na bakmadan okulun her zaman temiz suya ula?abildi?inden emin olmal?y?z.”
Phan Viet Dung, Gravity Water’?n Hòa Bình proje y?neticisi. B?lgede büyüyen ve yerel kanallardan i?lenmemi? su i?ti?i i?in ?ocukken hastal?k ge?iren biri olarak Dung, su kayna?? y?netimi üzerine kariyer yapmaya karar vermi?. Onun Gravity Water yolculu?unu ve neden büyüdü?ü ?ehirdeki okullara temiz su sa?lamaya kendini bu kadar adad???n? dinleyin.
Subtropik muson ikliminin hakim oldu?u Hòa Bình’te birbirinden farkl? iki mevsim ya?an?yor. Genellikle Ekim ve Nisan aras?nda bir veya iki ay süren ya?mursuz mevsiminin zirvesindeyken b?lgede ciddi bir kurakl?k ya?an?yor. Yaz aylar?nda ise yo?un ya??? g?rülüyor. Baz? y?llar toplam ya??? 114,3 santimetreyi bulabiliyor. Dünyan?n en yo?un nüfuslu yerleri subrotpik b?lgelerde oldu?undan, ya?mur do?an?n ve ya?am?n geli?imi i?in hem bir ihtiya? hem de korkulacak bir ?ey. Dezavantajl? topluluklar?n ya?ad?klar? yerlerde etkili sellerin ve toprak kaymalar?n?n s?kl??? art?yor ve bu da mevcut su kaynaklar?n? kirletiyor. Gravity Water ise yo?un ya???? bir iklim tehdidi olmaktan ??kar?p en iyi ??zümlerden biri haline getirmeyi umuyor.
2016 y?l?nda Gravity Water’? kuran ve ?u an y?netici direkt?rlü?ünü üstlenen Danny Wright, “Ya?mur suyunun, suya eri?ime en ?ok ihtiya? duyan insanlar i?in ger?ekten fark yaratabilecek bir potansiyeli oldu?una dair felsefeyi benimsiyoruz.” diyor ve ard?ndan ?unlar? s?ylüyor: “Ya?mur suyu Vietnam’da ilk kez toplanm?yor. Bu dünyan?n en eski teknolojilerinden biri. ?kiye ayr?lm?? bambu par?alar?yla ?at?dan akan suyun tanklarda topland??? okullara gittim. Teknolojimizi ?l?eklendirip k?rsal b?lgelerde ya?ayan topluluklara katk?da bulunmak i?in ?nümüzde ?ok büyük bir f?rsat var.”
Hava ko?ullar?na dayan?kl? büyük bir su tank?na yeralt? suyu kullan?m seviyesini ve toplanan ya?mur suyu miktar?n? takip etmek i?in bir dizi ak?ll? ?l?üm cihaz? ba?layan Gravity Water, okullar?n y?l boyunca güvenilir su kayna??na sahip olmas?n? sa?l?yor. Tamamen otomatik olan bu sistem, suyun okuldaki mutfaklara, tuvaletlere ve ??rencilerin du? al?p k?yafetlerini y?kad?klar? yurtlara ne zaman hangi kaynaktan verilece?ini belirlemek i?in su seviyesini ?l?en sens?rlerden yararlan?yor. Ekip ayr?ca okul y?netimine de okulun ayl?k su tüketimini nas?l takip edece?ini ??retiyor. Ard?ndan ??retmenler bu takibi s?n?flarda daha da ileri ta??yarak iyi su y?netimini ve hijyen uygulamalar?n? ??rencilerin günlük derslerine ve ders d??? aktivitelerine entegre ediyor.
“Suyun düzgün kullan?m? hakk?nda ?ocuklara ??retece?imiz ?ok ?ey var.” diyen Vay Nua müdür yard?mc?s? Hà Th? D?, s?zlerini ??yle sürdürüyor: “Burada ya?ad?klar? i?in temiz suya kavu?man?n ne kadar zaman ve ?aba gerektirdi?ini ??renebiliyorlar.”
“??renciler olarak her birimiz su kayna??m?zdan sorumluyuz.” diyen Vay Nua’da yedinci s?n?f ??rencisi Bàn Thiên Anh, ard?ndan ?unlar? s?ylüyor: “?u an kurak mevsimdeyiz ve nehirlerde yeterli su yok. Bazen tuvaletleri temizlemeye yetecek kadar suyumuz olmayabiliyor, bu nedenle suyu nas?l verimli kullanaca??m?z? ??renmeliyiz. ?rne?in sadece susad???m?zda su al?p, ald???m?z suyu da bitirmeliyiz. Suyu bo?a harcamamal?y?z.”
Bàn Thiên Anh, Vay Nua’da yedinci s?n?fa gidiyor. En sevdi?i ders ise matematik. Anh burada, ilkbahar ya?murlar?n?n ve depolanan ya?mur suyunun takip edilmesine yard?mc? olacak yeni Gravity Water sisteminin nas?l ?al??t???n?n anlat?ld??? bir e?itim s?ras?nda ya?mur miktar? ve su kullan?m? aras?ndaki korelasyonu g?steren bir ?izgi grafi?i ?iziyor.
Hòa Bình G?lü k?y?s?ndaki Hi?n L??ng ?lk??retim Okulu da Gravity Water sisteminin kuruldu?u okullar aras?nda yer al?yor. Hà H?ng Liên, ??rencilerin 15 dakikal?k teneffüslerinden birinde sabah egzersiz rutinini y?netiyor. Okulun hem?iresi olan Liên, ?ocuklar?n sa?l???ndan ve zindeli?inden sorumlu.
“?ocuklar her zaman mutlu ve enerji dolu.” diyen Liên, s?zlerini ??yle sürdürüyor: “Her y?l ?ocuklara kendileriyle nas?l ilgileneceklerini ve hijyeni nas?l koruyacaklar?n? ??reten programlar uyguluyorum. Ancak teneffüslerde ?ok say?da ?ocuk oyun oynay?p susuyor. Gravity Water’dan ?nce burada su kalitesi nedeniyle hem ?ocuklar?n sa?l???ndan hem de kendiminkinden endi?e duyuyordum.”
“??retmenlerin bile suyu dikkatli kullanmas? gerekiyor.” diye devam eden Liên, ?unlar? s?ylüyor: “Sebzeleri y?kad???m?z suyu daha sonra bula??klar? y?kamak veya ba?ka bir ?ey yapmak i?in kullan?yoruz. Suyu mutlaka tekrar kullan?yoruz.”
“Bizler yeti?kiniz ve güvenli?imiz, sa?l???m?z ve ?evre aras?ndaki ili?kinin fark?nday?z.” diyen Hi?n L??ng’un müdürü Ph?m Thiên Nam, ard?ndan ?unlar? s?ylüyor: “Vietnamcada, pi?mi? yemek yer kaynam?? su i?eriz diye bir s?z vard?r. ?ocuklar?n da ayn?s?n? ??renmesini istiyoruz ki onlar da sadece bilgi edinmekle kalmas?n ve kendi güvenliklerini de koruyabilsinler.”
Hòa Bình b?lgesinde okulda veya evde i?me suyuna eri?im ?ok maliyetli olabiliyor. Nüfusun yüzde 70’i günde 4 ABD dolar?ndan az kazanan etnik az?nl?klardan olu?an b?lgede ?i?e su veya ev filtreleme sistemleri sat?n almak pek mümkün de?il. Yo?un muson mevsiminde ya?mur sular?n? toplamak bu a???? kapatmak i?in do?al ve uygun maliyetli bir yol sunuyor.
Hi?n L??ng ?lk??retim Okulu’nun müdürü Ph?m Thiên Nam, ??rencilere güvenlikleri, sa?l?klar? ve ?evreleri aras?ndaki ili?kiyi g?steren pratik dersler veriyor. Kendisi okuldaki ??retmenlere Gravity Water’?n yeni sistemini kullanmay? ??retmekten ve s?n?flarda su güvenli?i dersleri vermekten büyük heyecan duyuyor.
Gravity Water Vietnam ulusal direkt?rü Chu Thanh Hoa, “Dezavantaj? avantaja ?eviriyoruz. B?ylece Gravity Water’?n ve okulun tanklar?n? doldurmak i?in daha fazla suyumuz oluyor.” diyor.
Gravity Water’?n Hòa Bình d???nda dünyan?n her yerinde projeleri bulunuyor. Ya?mur suyu toplama teknolojilerinin ?l?e?ini daha da geni?letmeyi hedefleyen bu projelerle okullara ve dezavantajl? topluluklara iklim ko?ullar?na uyum sa?layan bir ??züm sunuluyor. Nepal’de bu sistemler, Katmandu Vadisi’ndeki 60’tan fazla toplulu?a temiz su sa?l?yor. Kurulu?, Tayvan’?n Taipei ?ehrinde 48 okula ve ?ehrin kendisine ya?mur suyu operasyonlar?nda yard?mc? oluyor. Malezya’da Gravity Water’?n teknolojisi 50 okula temiz i?me suyu sa?l?yor. Meksika’da ise kentsel, k?rsal ve okul ya?mur suyu sistemleri üreten Isla Urbana adl? ?irketle i? birli?i yap?l?yor. Gravity Water tüm bu projelerle ger?ek zamanl? veriler toplayarak sistemin etkisini ve verimlili?ini ?l?üp takip ediyor.
Gravity Water, 2030 y?l?na kadar okullarla yap?lan i? birlikleri, kamu altyap?lar? ve hatta evlerde yap?lacak ?al??malar da dahil, ?e?itli projelerle 1 milyon yap?ya güvenli ve temiz su getirmeyi planl?yor. A??r? hava ko?ullar? devam ettik?e ve hem geli?mi? hem de geli?mekte olan ülkelerde daha fazla insan bunlardan etkilendik?e, kurulu? topluluklar?n ?evrelerine ba?l?l?k g?sterece?i bir gelecek konusunda iyimserli?ini koruyor.
“?klim ko?ullar?na ayak uydurmak, insanlar?n do?al kaynaklarla olan ili?kisini ve bunlara bak?? a??s?n? gü?lendiriyor.” diyen Wright, s?zlerini ??yle tamaml?yor: “Yeni nesil ??renciler ve bu gezegende ya?ayan insanlar i?in su tasarrufu yapman?n de?erini kavramak kritik ?nem ta??yor. Bu e?itim program?n? ?ocuklara sunarak onlar?n su kullan?mlar?n? g?rmelerine, ya?mur suyunun nas?l topland???n? anlamalar?na ve bundan heyecan duymalar?na yard?mc? olmak bizi memnun ediyor. Belki de bu onlar?n ellerini y?karken davran??lar?n? de?i?tirmelerini de sa?lar. Bu muslu?u kapat?rsam belki yar?n s?ra daha az olur diyebilirler. Asl?nda yapmak istedi?imiz ?ey tam da bu. ?evremizle daha iyi bir ili?ki kurmam?za yard?mc? olacak ??zümler geli?tirmek i?in ele?tirel dü?ünmeye ilham kayna?? olmak istiyoruz.”
Yaz?y? Payla?
Media
-
Bu makalenin metni
-
Bu makaledeki g?rseller